-Czas czytania: 6 minut-
Pojawienie się niezawodnego, energooszczędnego oświetlenia w domu i w naszych miejscach pracy odgrywało i nadal odgrywa główną rolę we współczesnym stylu życia. Oprócz wpływu bieżącej wody na ogólny stan zdrowia i być może wpływu Internetu na komunikację międzyludzką, trudno wyobrazić sobie bardziej wpływową technologię niż oświetlenie. Jak można sobie wyobrazić, oświetlenie przeszło długą drogę, aby znaleźć się tu, gdzie jest dzisiaj.
Kiedy myślimy o oświetleniu, ważne jest, aby pomyśleć o trzech różnych rzeczach: źródle paliwa, oprawie i technologii wykorzystywanej do wytwarzania światła widzialnego. Dotkniemy tych trzech elementów, gdy przyjrzymy się ewolucji oświetlenia od jego narodzin do współczesnej rewolucji, która ma miejsce w technologii LED XXI wieku.
Światło naturalne – co warto o nim wiedzieć
Najważniejszym źródłem światła jest słońce, a być może najbardziej niedocenianym obszarem, w którym wykorzystuje się światło słoneczne jest architektura zaprojektowana z myślą o wykorzystaniu naturalnego oświetlenia. Jednym z najbardziej znanych przykładów architektury historycznej, wykorzystującej światło dzienne w swoim projekcie jest Panteon. To być może najbardziej znaczące osiągnięcie architektoniczne Cesarstwa Rzymskiego. Panteon został zaprojektowany prawie w całości wokół otwartego kręgu na szczycie kopuły.
Przeczytaj również: Oświetlenie i jego wpływ na zdrowie człowieka.
Pierwsze pochodnie i ciekawostki, o których nie słyszałeś
Według różnych publikacji naukowych pierwsza próba wykonania sztucznego oświetlenia miała miejsce około 70 000 lat temu. Pierwotna pochodnia została wykonana z muszli, wydrążonej skały lub innego podobnego niepalnego przedmiotu, który został wypełniony palnym materiałem (prawdopodobnie suszoną trawą lub drewnem), do którego dodano tłuszcz zwierzęcy i podpalono. Pochodnie ręczne i montowane na budynkach rozwinęły się daleko poza ich prymitywny początek, ale podstawowe zasady pozostają takie same: źródłem paliwa jest jakiś rodzaj oleju, wosku lub materiału palnego otoczonego materiałem niepalnym.
Kolejny krok – świece i wprowadzenie knota
Jak można się spodziewać, technologia taka jak wentylacja (np. rury i kominy) znacznie poprawiła zdolność efektywnego wykorzystania ognia do oświetlenia. Być może najważniejszym postępem technologicznym było jednak wprowadzenie knota do produkcji świec. Knoty w połączeniu z materiałami wczesnych świec, takimi jak wosk pszczeli lub łój (pochodna tłuszczu zwierzęcego), stanowiły wówczas najbardziej znaczący postęp technologiczny w oświetleniu od czasu odkrycia samego ognia.
Ciekawostka: Czy wiedziałeś, że słowo świeca pochodzi od łacińskiego słowa „incaendium”, które oznacza pożar, ciepło lub pochodnię? Najstarszymi zachowanymi świecami z wosku pszczelego są świece, które znaleziono na alamańskim cmentarzu Seitingen-Oberflacht w Kreis Tuttlingen w Niemczech. Obecnie znajdują się w Państwowym Muzeum Wirtembergii w Stuttgarcie w Niemczech.
Przeczytaj również: Lampy dezynfekcyjne, gdzie się sprawdzają najlepiej.
Następne były lampy gazowe i elektryczne
Kolejne znaczące postępy w oświetleniu (lampy gazowe i lampy elektryczne) miały miejsce w odstępie prawie stu lat wraz z nadejściem i postępem rewolucji przemysłowej. Do czasu pojawienia się światła elektrycznego wykorzystywano lampy zasilane gazem, co wymagało stworzenia infrastruktury (sieci gazociągów), ale dawało możliwość podwójnego zastosowania (gaz mógł być również używany do gotowania). Omówmy je po kolei.
Lampy gazowe jako główne źródło oświetlenia ulic
Oświetlenie gazowe zostało opracowane w Anglii w 1790 roku i wkrótce potem wprowadzone do Stanów Zjednoczonych przez Williama Murdocha. Pelham Street w Newport w stanie Rhode Island była pierwszym odcinkiem drogi w Ameryce, na którym wprowadzono lampy gazowe Murdocha (zainstalowano je w 1792 r.). Zaledwie kilkadziesiąt lat później paliwo gazowe było używane do oświetlenia ulic w głównych miastach wschodnich Stanów Zjednoczonych, takich jak Filadelfia i Baltimore. Przez lata stosowano różne rodzaje gazu, w tym metan, acetylen, butan, propan, wodór i gaz ziemny. Rozwój lamp gazowych i infrastruktury obsługującej je w miastach i na przedmieściach odzwierciedlał postęp epoki w produkcji paliw węglowodorowych (produkcja i destylacja węgla i ropy naftowej).
Lampy elektryczne i pierwsza żarówka!
Pierwsze źródło światła elektrycznego stworzył Anglik Humphry Davey. Według Departamentu Energii Stanów Zjednoczonych Davey zademonstrował pierwszą żarówkę w Instytucie Królewskim w Wielkiej Brytanii, używając zestawu baterii i dwóch prętów węglowych. Jego wynalazek był tym, co powszechnie nazywamy światłem łukowym (którego współczesne wersje są nadal używane).
Przeczytaj również: Jak oświetlić magazyn.
Thomas Edison – wynalazca, o którym uczą w szkole
Być może człowiekiem najbardziej znanym z rozwoju żarówek elektrycznych i infrastruktury do ich obsługi jest amerykański wynalazca Thomas Edison. W 1879 roku Edison postanowił wynaleźć trwałą żarówkę elektryczną, która mogłaby konkurować z oświetleniem gazowym (szczególnie do użytku w pomieszczeniach). Jego pierwszy udany prototyp został uruchomiony 22 października 1879 r., kiedy jego żarówka świeciła przez 13 i pół godziny. Kilka miesięcy później Edison odkrył karbonizowane włókno bambusowe, które paliło się przez 1200 godzin. To był rewolucyjny postęp, którego szukał, i który stanowił początek nowej technologii oświetleniowej, z prądem elektrycznym jako podstawowym źródłem zasilania oświetlenia zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz.
Żarówki zdominowały świat oświetlenia, dopóki nie pojawiły się świetlówki
A zostały wprowadzone na rynek przez Daniela McFarlana Moore’a około 1904 roku. Chociaż wczesne świetlówki wymagały wysokiego napięcia i niestandardowych złączy do działania, ich stosunkowo wysoka wydajność w porównaniu z żarówkami była na tyle znaczącą konkurencją, aby główny producent żarówek, General Electric, ulepszył swoją technologię żarową, wprowadzając włókno wolframowe. Równocześnie wynalazca Peter Cooper Hewitt opracował pierwszą lampę rtęciową, która była zarówno wysoce wydajna, jak i kompatybilna ze standardową infrastrukturą elektryczną.
Magiczne zmiany – czyli jakie?
Wiek XX był wiekiem lamp wyładowczych dużej intensywności (HID). Wśród najbardziej popularnych i odnoszących sukcesy komercyjne rodzajów lamp HID są lampy fluorescencyjne, rtęciowe, sodowe i metalohalogenkowe. Wszystkie te lampy są oparte na tej samej technologii, ponieważ działają poprzez przesyłanie prądu elektrycznego między dwiema metalowymi elektrodami i przez szklaną rurkę wypełnioną gazem obojętnym, co powoduje emisję światła widzialnego. Jedyną technologią oświetleniową, która znacznie różniła się od różnych żarówek HID wynalezionych w XX wieku, jest dioda elektroluminescencyjna (LED). Diody LED emitują tzw. światło półprzewodnikowe (SSL), które nie wymaga szklanej obudowy jak tradycyjne żarówki. Światło jest uzyskiwane poprzez przetwarzanie prądu elektrycznego za pomocą półprzewodnika. Pierwsza dioda LED została wynaleziona w r. 1960 przez naukowca General Electric, Nicka Holonyaka, który nazwał to zjawisko „magicznym”.
Przeczytaj również: Świetlówki? Żegnamy bez żalu.
Nowoczesne rozwiązania, do których dotarliśmy – czyli długa droga do oświetlenia LED
Nowoczesne oświetlenie znacząco się poprawia w całym spektrum (żarowe, fluorescencyjne, metalohalogenkowe, LED itp.), ale jak dotąd najbardziej obiecującymi źródłami światła XXI wieku są diody LED. Nowoczesne diody LED mają użyteczną żywotność ponad 4 razy dłuższą niż ich przeciętny konkurent, a jednocześnie wytwarzają wysokiej jakości światło o wiele wydajniej. Przeczytaj więcej na temat opraw przemysłowych LED.
Jeśli potrzebujesz naszej fachowej pomocy, to napisz lub skontaktuj się z nami poprzez formularz kontaktowy. Nasi eksperci zaprezentują Ci korzyści, jakie płyną z wyboru naszych rozwiązań. Zapraszamy do współpracy.
Zespół TheusLed
